-- (1) Ilay tenim-pirenena ihany no anazavana ny teny tsirairay ao aminy; toy izany ny an'Ingahy Ramino izay nataony hoe Diksionery Malagasy-Malagasy (1934) teny malagasy hazavaina amin'ny teny malagasy.

-- (2) Tenim-pirenena hafa no andikana sy anazavana ny teny tsirairay ao amin'ilay fiteny; toy ny hoe Diksionera Malagasy-Frantsay na Malagasy-Anglisy, ets.

-- (3) Ny teny ao amin'ny tenim-pirenena hafa no adika sy hazavaina amin'ilay fiteny, toe ny hoe Diksionera Frantsay-Malagasy na Anglisy-Malagasy, ets. -- Misy koa karazany toy izao, araka ny zavatra atao na kendrena ao aminy:

-- (4) Raha samy ao, nefa atao fohifohy, irery zavatra vitsivitsy voatonontonona ery amin'ny famaritan-kevi-teny dia tena Diksionera izy.

-- (5) Raha fandikana tsotra na fanazavana tsotra sady fohy ny hevitry ny teny fotsiny izy -- ary indrindra raha ny teny fampiasa metetika ihany no alahatra ao -- dia tsy tena diksionera izy fa Vokabolera.

-- (6) Misy kosa ny teny efa antitra, na ny tsy fampiasa loatra intsony, ireny ihany no hazavaina ao; ny toy izay dia atao hoe Diksioneran'ny teny antitra (glossaire).

-- (7) Ao indray ny diksionera sasany izay ny teny fampiasa sy ny fombampiteny fanaon'ny mpanoratra iray ihany no hazavainy ao sady dia ny heviny ao amin'ny bokin'ilay mpanoratra io ihany no asehony ao. Ny toy ireny dia azo atao hoe Diksioneran'ny fitenin'ny mpanao lahatsoratra (lexique).

-- (8) Ary misy diksionera izay, sady misy irery zavatra rehetra fomban'ny tena diksionera, no mbola miampy famoaboasana koa. Ireny dia manjary boky ngeza, matetika misy boky maromaro mitohitohy vao tapitra hatramin'ny Z, ary mety ho taona maro aza vao mety vita. Atao hoe Diksionera-Firaketana (encyclopédie na dictionnaire-encyclopédique) izy ireny; tena fitoeran-drakitra, mitahiry ny harem-pahalalana rehetra momba ilay tany sy firenena tompony. Any andafy dia ny fanjakana mihitsy matetika, na ny Akademia, no mifantina ny olo-mahay manokana amin'ny sampam-pahalalana isan-karazany izay angatahiny hanao ny lahatsoratra manavanana azy avy; izy koa no miantoka ny vola ilaina amin'ny fanatanterahana izany asa ngeza tena fanasoavam-pirenena izany. Ao amin'ireny boky ireny no ahitan'ny olona rehetra izay zavatra momba ny taniny sy ny fireneny; koa azo lazaina hoe: "Sekoly miditra ao an-tranon'ny olona rehetra" izy. Eto Madagaskara, ny voalohany indrindra amin'io karazan-diksionera io, dia ity Firaketana ny fiteny sy ny zavatra malagasy; ary efa neken'ny Akademia Malagasy ho isan'ny asa ngeza fanasoavam-bahoaka izy.

Ny an'ny Frantsay ny malaza indrindra dia ny "La Grande Encyclopédie" natonta farany tamin'ny 1910, tao ambany fitarihan'ny lehilahy be fahalalana, M. Marcellin Berthelot: misy boky ngeza 31 mifampitohy izy io. Ny vao natao farany, natomboka tamin'ny 1933 dia atao hoe "L'Encyclopédie Française". Nokasaina ho boky vaventy 21 izy io, nefa vao ny boky 11 voalohany no vita tao anatin'ny 6 taona dia sampon'ilay Adibe teo (1939-1945); ny lehilahy be fahalalana, atao hoe Anatole de Monzie, no filohan'ny fanaovana azy.

Ny an'ny Anglisy (ikambanany amin'ny Amerikana), ny nalaza hatry ny ela dia ny "Chamber's Cyclopaedia", misy boky 10 samy ngeza. -- Ny malaza indrindra sady vaovao koa dia ny "Encyclopaedia Britanica"; ny natonta voalohany dia nisy boky 34; ny natonta fanin-11 (1910) dia nofintinina ho boky 29; ary ny natonta farany (1929) dia tena nohavaozina ary natao boky 24, nefa kosa samy ngeza ireto. Ny an'ny Italiana, tamin'ny andron'i Mussolini, dia vao nampanao ngeza izy. Misy boky am-polony maromaro. Saiky tsy misy tsy hita ao, hatramin'ny zava-madinika aza, rahefa momba ny tany sy ny firenena ary ny zanatanin'izy Italiana; vola tsitokotsiforohana no laniny tamin'io.

Ny Alemana koa manana ngeza maromaro tsy latsaka noho ireo.

Raharaha lehibe mihitsy -- anaovana tanamaro na amin'ny vola na amin'ny hevitra -- ny fanaovana boky Diksionera-Firaketana, ao amin'ny firenena mandroso rehetra, satria ny olona ao aminy dia samy te-halala tsara momba ny taniny sy ny fireneny.

-- (9) Mbola tsy mahafapo ny olo-man-mandroso anefa izany. Ny sampam-pahalalana vaventy rehetra dia samy anaovany diksionera avokoa: ny literatiora, ny siansa, ny aretina sy ny fanafodiny, ny filozofia, ny Baiboly. -- Ao koa ny Diksioneran'ny teny mitovitovy hevitra (synonymes), ny teny mifandraidraika fanononana (homonymes), ets.

--Raha ny momba ny teny malagasy dia ireto no diksionera fantatra ho efa vita hatramin'izao:

1. Ny nataon'i Fred. Houtman, tany Frankfort, Alemaina (1603-1608), nomeny anarana hoe Colloquia Latina-Maleyica et Madagascarica.
2. Ny nataon'i Etienne de Flacourt (1658).
3. Diksionary Englisy-Malagasy (Reverend J. Freeman) sy Malagasy-Englisy (Reverend D. Johns (Jonjifohy) samy L.M.S.) mitambatra ho boky iray ireto (1835).
4. Dictionnaire Malgache-Français (mompera Weber, 1853).
5. Dictionnaire Français-Malgache (mompera Weber, 1855).
6. English and Malagasy Vocabulary (Rabearana, Rabezandrina, Ralaitafika, 1863).
7. Vokabolary.
8. Dictionary English-Malagasy (S. Shewel, 1880?).
9. Grika-Malagasy (Reverend L. Dahle, N.M.S., 1878).
10. A New Malagasy-English Dictionary (Reverend J. Richardson, L.M.S., 1885).
11. ().
12. Dictionnaire Malgache-Français (mompera Abinal sy Malzac, 1887).
13. Dictionnaire Malgache-Français (mompera Malzac, 1888).
14. Dictionnaire Français-Malgache (mompera Malzac, 1893).
15. Vokabolary Norsky-Malagasy (Mr. Stueland, N.M.S., 1893).
16. Vocabulaire de philologie comparée: Malgache-Malais, ets. (mompera Malzac, 1911).
17. Essai de Dictionnaire Betsileo-Merina-Français (mompera Dubois, 1917).
18. Dictionnaire Bara-Hova-Français (pasteur O. Jensenius, N.M.S.).
19. Vocabulaire Sakalava-Merina-Français (A. J. Dandouau, 1920).
20. La langue malgache et les origines malgaches (Atoa J. B. Razafintsalama, mompera taloha, 1928-1929).
21. Diksionera Malagasy: Aba-Afaka (Joseph Razafintsalama, 1930).
22. Dictionnaire Français-Malgache (Mr. Sims sy J. C. Kingzett, F.F.M.A., natonta fanin-3, 1928).
23. Diksionera Sakalava-Hova-Français (Reverend Fagereng, N.M.S., 1930?).
24. Firaketana ny fiteny sy ny zavatra malagasy (dictionnaire encyclopédique malgache, Ravelojaona sy H. Randzavola pasteurs, ary F. Gabriel Rajonah mpampianatra, 1937-19..).
25. Diksionary amin'ny Baiboly (Reverend Sibree, F.R.G.S., D.D., 1888).
26. Diksionary amin'ny Baiboly (Reverend W. Evans, sy Randzavola pasteur, 1939).